Folia czy papier? Środowiskowy bilans opakowań spożywczych i dla branży PET FOOD

Zużycie surowców, energii i wody w produkcji

Produkcja opakowań wiąże się ze znaczącym nakładem surowców i zasobów naturalnych. Papierowe opakowania powstają z włókien drzewnych – konieczne jest więc pozyskanie dużej ilości celulozy poprzez cięcie drzew i szereg procesów chemicznych. Takie etapy, jak rozdrabnianie, gotowanie w ługu i bielenie masy, pochłaniają ogromne ilości wody i energii cieplnej. Szacuje się, że do wytworzenia jednej tony pierwotnej masy papierowej potrzeba dziesiątek tysięcy litrów wody.

Tworzywa sztuczne (głównie polietylen i polipropylen) produkuje się z ropy naftowej – surowca nieodnawialnego, ale o wysokiej wartości energetycznej. Sam proces syntezy granulatu polimerowego zużywa energię, jednak w przeliczeniu na jednostkę powierzchni opakowania zużycie energii i wody bywa mniejsze niż w przypadku papieru, ponieważ folie są znacznie lżejsze. Trzeba mniej materiału, by uzyskać tę samą wytrzymałość, co redukuje zarówno masę, jak i objętość odpadów.

• Materiały: Papier wymaga drewna i intensywnej obróbki celulozy, natomiast folie powstają z polietylenu lub polipropylenu.
• Energia: Produkcja masy papierowej pochłania kilkukrotnie więcej energii niż wytworzenie równoważnej ilości folii, a dodatkowo obejmuje energochłonne suszenie arkuszy.
• Woda: Do produkcji papieru potrzeba wielokrotnie więcej wody niż do produkcji folii, ponieważ włókna muszą być rozwłókniane, płukane i bielone.

Emisje CO₂ i inne oddziaływania w cyklu życia

Analizy cyklu życia (LCA) pokazują, że foliowe opakowania częściej generują niższy ślad węglowy niż papierowe. Wynika to z mniejszej masy samego opakowania, prostszego procesu wytwarzania oraz niższych emisji podczas transportu. Zastąpienie niektórych papierowych lub aluminiowych struktur lekkimi laminatami PE może obniżyć całkowite emisje gazów cieplarnianych produktu nawet o kilkadziesiąt procent.

• Ślad węglowy: Lekkość folii to mniej kilogramów przewożonych po drogach i w powietrzu, co zmniejsza spalanie paliw kopalnych.
• Energia pierwotna: Mniejsza masa surowca oznacza niższy popyt na energię w całym cyklu życia – od wydobycia ropy, przez polimeryzację, aż po recykling.
• Inne emisje: Produkcja papieru obejmuje emisje siarki i tlenków azotu z procesów bielenia oraz odpady osadów włóknistych, których neutralizacja wymaga dodatkowych nakładów.

Transport i logistyka

Opakowania foliowe są lżejsze i bardziej kompaktowe. Na jednej palecie mieści się znacznie więcej worków czy toreb foliowych niż papierowych. Transport lekkiego plastiku wymaga mniej ciężarówek, a więc generuje mniej CO₂. Folia jest też bardziej odporna na wilgoć i gniecenie – nie wymaga dodatkowych warstw ochronnych ani specjalnych warunków przechowywania.

• Niska waga: Plastikowa torba potrafi ważyć kilka gramów, podczas gdy papierowa o tej samej pojemności – kilkanaście gramów lub więcej.
• Kompaktowość: Zrolowane lub złożone folie zajmują minimalną przestrzeń, zmniejszając koszty magazynowania.
• Trwałość w transporcie: Elastyczność folii amortyzuje wstrząsy, a odporność na wodę chroni produkt podczas niekorzystnych warunków pogodowych.

Ochrona produktu i marnowanie żywności

Opakowanie musi przede wszystkim chronić zawartość. Foliowe laminaty PA/PE lub PA/EVOH/PE zapewniają bardzo dobrą barierę na tlen, parę wodną i zapachy. Dzięki temu żywność i karma dla zwierząt zachowują świeżość, a ryzyko zepsucia drastycznie maleje. Papier, aby osiągnąć podobną barierowość, wymaga powlekania tworzywem lub woskiem, co zwiększa masę i utrudnia recykling.

• Bariera: Folia może utrzymać próżnię lub atmosferę modyfikowaną, przedłużając datę przydatności do spożycia mięsa, serów czy karmy mokrej.
• Odporność na wilgoć: Folia nie nasiąka, chroni przed pleśnią i przeciekaniem tłuszczów. Papier łatwo łapie wilgoć i może zostać uszkodzony.
• Marnotrawstwo: Mniej zepsutej żywności oznacza mniejszy łączny ślad środowiskowy, gdyż najwięcej emisji pochłania sama produkcja żywności, a nie jej opakowanie.

Recykling i regulacje PPWR

Rozporządzenie PPWR promuje opakowania recyklingowalne i wymaga jasnego oznaczenia materiałów. Monomateriałowe folie z PE lub PP spełniają tę zasadę – łatwo je przetwarzać, ponieważ cały laminat to jeden polimer. PAK produkuje ExtraPAK Mono z polietylenu w różnych grubościach, idealnie wpisując się w wymogi PPWR.

• Monomateriały: Foliowe konstrukcje z jednego tworzywa trafiają bezpośrednio do strumienia recyklingu i można z nich znów wytworzyć folię.
• Design for recycling: Brak mieszanych warstw folii i papieru, brak trudnych do oddzielenia powłok – to wymogi PPWR, które łatwiej spełnić folii niż papierowi pokrytemu plastikiem.

Folie przyjazne środowisku w ofercie PAK

PAK proponuje doypacki, laminaty i worki wykonane z monomateriałowych struktur PE lub PP. To rozwiązania dedykowane branży spożywczej i pet food, które:

• redukują masę opakowania dzięki pomniejszaniu grubości folii,
• zapewniają wysoką barierę i długą trwałość produktu bez dodatkowych powłok,
• są zadrukowane w technologii fleksograficznej do 10 kolorów, oferując jednocześnie atrakcyjną prezentację marki,
• spełniają wymogi bezpieczeństwa żywności i regulacje PPWR dotyczące recyklingu.

Dlaczego folia bywa lepszym wyborem

Percepcja papieru jako bardziej ekologicznego wynika z jego naturalnego pochodzenia i biodegradowalności. Jednak rzeczywiste oceny środowiskowe pokazują, że w większości zastosowań związanych z żywnością i karmą foliowe opakowania:

• zużywają mniej surowców i wody,
• generują mniejszy ślad węglowy,
• lepiej chronią produkt, ograniczając marnowanie żywności,
• łatwiej poddają się recyklingowi.

Nowoczesne folie odgrywają więc istotną rolę w zrównoważonych łańcuchach dostaw branży spożywczej i pet food, a innowacyjne produktu PAK dodatkowo podnoszą standardy ekologiczne i funkcjonalne.